Ethanol และ Methanol

                                          ต่างกันอย่างไร?  ใช้ทำอะไรในห้องแล็บ..

ในห้องปฏิบัติการเคมี “Ethanol” และ “Methanol” เป็นสารที่ใช้บ่อยมาก แต่หลายคนอาจยังสับสนว่าสารทั้งสองชนิดนี้แตกต่างกันอย่างไร ใช้งานต่างกันแค่ไหน และควรระวังอะไรบ้าง? บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจความแตกต่างและเลือกใช้ได้อย่างเหมาะสม

Ethanol หรือ Ethyl Alcohol (เอทิลแอลกอฮอล์) คืออะไร?

Ethanol หรือที่รู้จักกันในชื่อ Ethyl Alcohol (เอทิลแอลกอฮอล์) เป็นของเหลวไม่มีสี มีกลิ่นเฉพาะตัว และระเหยได้ง่าย มีสูตรเคมีคือ C₂H₅OH จัดอยู่ในกลุ่มของแอลกอฮอล์ และถือว่าเป็นแอลกอฮอล์เพียงชนิดเดียวที่สามารถใช้ในเครื่องดื่มได้ อย่างไรก็ตามเอทานอลที่ใช้ในห้องปฏิบัติการหรือใช้ในอุตสาหกรรมทั่วไปมักจะเป็นเกรดเทคนิค (Technical grade) หรือเกรดที่ไม่เหมาะสำหรับบริโภคเนื่องจากอาจมีสิ่งเจือปนที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย

คุณสมบัติ

• เป็นของเหลวใส ไม่มีสี
• จุดเดือด 78.3°C
• ระเหยง่าย ไวไฟ
• มีกลิ่นแอลกอฮอล์เฉพาะตัว
• ละลายน้ำได้ดี

การใช้งาน Ethanol

Ethanol มีการใช้งานหลากหลายในทั้งภาคอุตสาหกรรมและห้องปฏิบัติการ เช่น

• ใช้เป็นตัวทำละลาย (Solvent) ในการสกัดสาร
• ใช้เป็นสารฆ่าเชื้อ (Disinfectant) และทำความสะอาดพื้นผิว
• ล้างคราบไขมันหรือตัวทำละลายที่ติดอุปกรณ์
• ทำ buffer หรือเจือจางสารบางชนิด
• ใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิตสารเคมีและผลิตภัณฑ์อื่น ๆ
• เป็นส่วนประกอบหลักของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (เฉพาะเอทานอลเกรดที่ผ่านการควบคุมคุณภาพสำหรับการบริโภค)

แม้ว่าเอทานอลจะเป็นแอลกอฮอล์ชนิดที่ปลอดภัยกว่าชนิดอื่น เช่น เมทานอล (Methanol) แต่ก็ยังต้องใช้ด้วยความระมัดระวัง โดยเฉพาะเมื่อใช้งานในห้องแล็บหรือในงานที่ต้องการความบริสุทธิ์สูง

Methanol หรือ Methyl Alcohol (เมทิลแอลกอฮอล์) คืออะไร?

Methanol หรือที่เรียกว่า Methyl Alcohol (เมทิลแอลกอฮอล์) เป็นของเหลวใส ไม่มีสี ลักษณะภายนอกคล้ายกับ Ethanol แต่มีกลิ่นฉุนและมีพิษร้ายแรงต่อมนุษย์มีสูตรเคมีคือ CH₃OH แม้จะมีลักษณะคล้ายเอทานอล แต่เมทานอลไม่สามารถใช้ในอาหารหรือเครื่องดื่มได้เด็ดขาดเพราะแม้เพียงปริมาณเล็กน้อยก็สามารถทำลายระบบประสาท ตับ ไต หรือถึงขั้นทำให้เสียชีวิตได้

คุณสมบัติเด่น

• เป็นของเหลวใส ไม่มีสี
• จุดเดือดต่ำกว่า Ethanol (64.7°C)
• ระเหยง่าย ไวไฟ
• มีกลิ่นฉุนคล้าย Ethanol แต่แรงกว่า
• มีพิษต่อระบบประสาท ดวงตา และอวัยวะภายใน เพียงปริมาณเล็กน้อยก็อาจทำให้ตาบอดหรือเสียชีวิตได้

การใช้งาน Methanol

Methanol มักถูกนำมาใช้ในงานอุตสาหกรรมและห้องปฏิบัติการ เช่น

• เป็นตัวทำละลาย (Solvent) สำหรับสารเคมีบางชนิด
• สารตั้งต้นในการสังเคราะห์ทางเคมี
• ตัวทำละลายในปฏิกิริยาอินทรีย์
• สารสำหรับการทำ HPLC หรือสเปกโตรสโกปี
• ใช้เป็นเชื้อเพลิงเช่น ในเตาแอลกอฮอล์ หรือในเชื้อเพลิงชีวภาพบางประเภท
• ใช้ในกระบวนการผลิตฟอร์มาลดีไฮด์ (Formaldehyde) และสารเคมีอื่น ๆ
• ใช้เป็นตัวเติมแต่งในเอทานอลสำหรับทำให้ไม่เหมาะกับการบริโภค (denatured alcohol)

คำเตือน: เมทานอลเป็นสารอันตราย ห้ามรับประทานหรือสัมผัสโดยตรงโดยไม่สวมถุงมือหรืออุปกรณ์ป้องกัน หากสูดดมหรือสัมผัสเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดอาการมึนงง คลื่นไส้ ตาบอด หรือเสียชีวิตได้

เปรียบเทียบ Ethanol และ Methanol

⚠️ ข้อควรระวังในการใช้งาน

ไม่ว่าจะใช้ Ethanol หรือ Methanol ก็จำเป็นต้องใช้อย่างระมัดระวังในห้องแล็บ เพราะทั้งสองสารไวไฟสูงและระเหยได้ง่าย

คำแนะนำในการใช้งานอย่างปลอดภัย

• ใช้ในพื้นที่ที่มีการระบายอากาศดี
• เก็บในภาชนะปิดสนิท ติดฉลากชัดเจน
• ห้ามใช้ใกล้แหล่งความร้อนหรือเปลวไฟ
• สวมถุงมือ แว่นตา และชุดป้องกันเสมอ
• กำจัดของเสียตามแนวทางที่ถูกต้อง

จำหน่ายสารเคมีคุณภาพสำหรับห้องแล็บ
✔ Ethanol (AR/ACS grade) ✔ Methanol (HPLC grade, Analytical grade)
พร้อมใบรับรอง COA จากโรงงานผู้ผลิต

สอบถามหรือสั่งซื้อได้ที่ www.ggbioworx.com

ขอบคุณแหล่งที่มา :
- กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข – ข้อมูลความเป็นพิษของ Methanol และแนวทางการป้องกัน 
https://ddc.moph.go.th
- สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) – ข้อกำหนดด้านความปลอดภัยของแอลกอฮอล์ในผลิตภัณฑ์ฆ่าเชื้อ 
https://www.fda.moph.go.th
- สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) – รายละเอียดการใช้งานสารเคมีในห้องปฏิบัติการ 
https://www.tistr.or.th
- ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย – เอกสารวิชาการเรื่องโครงสร้างและการใช้งานของแอลกอฮอล์ในงานวิเคราะห์ 
https://www.chemistry.sc.chula.ac.th